Ozon: Veće zagađenje vazduha, manje djece na Zapadnom Balkanu

Zagađen vazduh je jedan od uzroka povećanja neplodnosti i sve veće stope steriliteta kako kod žena tako i kod muškaraca širom Zapadnog Balkana. Ovim su posebno pogođene žene koje žive u zagađenim oblastima, jer usled zagađenja vazduha mogu imati manje zdravih jajnih ćelija, a usled toga i nižu plodnost, dok je vantelesna oplodnja manje uspešna. Praškaste materije PM 2,5 smanjuju plodnost kod žena za 2% na svakih 10 µg/m3 pristustva ovih čestica u vazduhu.

Zagađeni gradovi širom regiona Zapadnog Balkana imaju i preko 50 µg/m3 (PM 2,5), što je duplo više od dozvoljenih godišnjih vrednosti i može smanjiti plodnost i do 10% kod žena. Dnevne vrednosti PM 2,5 u pojedinim gradovima često prelaze i 200 µg/m3 što može povećati neplodnost kod žena usled zagađenja vazduha i za više od 10 procenata. Kod muškaraca zagađenje praškastim materijama dolazi do testisa, gde uzrokuje smanjenje proizvodnje sperme, manju pokretljivost spermatozoida i do češćeg pobačaja u trudnoći usled programirane smrti ćelija.
“Neplodnost i smanjenje prirodnog priraštaja predstavlju važne faktore umanjenja stanovništva u zemljama Zapadnog Balkana i u stalnom su porastu. Naučna istraživanja potvrdila su da učestalost pobačaja i mrtvorođenih beba značajno je viša u periodu izlaganja zagađenom vazduhu. Studija iz 2010. koja je obuhvatala područje grada Labina u Hrvatskoj pokazuje da je učestalost pobačaja i mrtvorođenih beba u gradu bila značajno više u periodu izlaganja zagađenom vazduhu iz obližnje termoelektrane na ugalj – u poređenju sa periodom kada takve izloženosti nije bilo. Sulfatna jedinjenja koja nastaju u procesu spaljivanja uglja povećavaju i do 13% rizik od pobačaja, dok izloženost PM2,5 i PM 10 česticama smanjuje stopu začeća”, kazali su iz Ozona.
Zagađen vazduh praškastim materijama, teškim metalima, mikro i nano plastikom, kao i drugim zagađivačima, dovodi do uvećane stope pobačaja i pored procesa vantjelesne oplodnje, jer zagađen vazduh u labaratorijama za vantjelesnu oplodnju smanjuje procenat uspješnosti.
Kampanja “Ujedinjeni Balkan za čist vazduh” poziva građane i građanke iz zemalja Zapadnog Balkana da se priključe borbi kako bi zajedničkim snagama poboljšali kvalitet vazduha, a time i smanjili neplodnost i unaprijedili zdravlje djece.
“Zahtjevamo da se hitno riješi hornični problem zagađenja vazduha koji ubija zemlje Zapadnog Balkana. Napuštanje upotrebe uglja za proizvodnju struje najbitnija mjera za poboljšanje kvaliteta vazduha, a važnu ulogu može imati zamjena kotlova u domaćinstvima ekološki čistijim rješenjima, solarni paneli na krovovima kuća i zgrada i projekti unapređenja energetske efikasnosti. Nadležne institucije bi trebalo da rade na politikama promovisanja zdrave trudnoće, kako bi se unaprijedilo znanje žena i muškaraca tokom trudnoće i kako bi buduće majke mogle sebe i plod bolje da zaštite. Vantjelesna oplodnja mora biti dostupna svima koji žele da imaju djecu. Uz to je potrebno obezbjediti visoko efikasne filtere za filtriranje vazduha u zatvorenom prostoru, uz pravovremeno obavještavanje o zagađenju vazduha kako bi se izbjegavale aktivnosti na otvorenom onda kada je kvalitet vazduha loš”, istakli su oni.
Kažu i da je jedna od mjera ublažavanja štetnog uticaja zagađenog vazduha je i smanjenje upotrebe plastike za jednokratnu upotrebu, naročito ambalaže koja se ne podliježe reciklaži, kao i zamjena sintetičkih vlakana prirodnim.
“Svrha je da se spriječi emisija i unošenje mikro i nanoplastike, jer samo jedan ciklus pranja sintetičkog veša izbaci preko 700.000 vlakana, a zagađenje plastikom takođe utiče na neplodnost.Potrebno je poboljšati kapacitete dijagnostičkih centara kao i izvođenje zajedničkih studija koje će koristiti podatke praćenja i merenja posledica zagađenja vazduha na neplodnost, prijevremena rođenja, nastanak bolesti i smrtnost novorođenčadi u zemljama Zapadnog Balkana.
Da zajedno podržimo život, priključi se solidarnoj borbi građana Zapadnog Balkana, budi dio kampanje “Ujedinjeni Balkan za čist vazduh””, zaključili su.